Πηγή Εικόνας: Ευρωπαϊκό ΚοινοβούλιοΗ ψηφιακή ατζέντα της ΕΕ κατά την επόμενη θητεία θα καθοριστεί από μια σειρά μεταρρυθμίσεων ευρείας κλίμακας, από την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και την προστασία των δεδομένων έως τη ρύθμιση κρυπτονομισμάτων και τον ψηφιακό φόρο. Η EURACTIV μίλησε με την ευρωβουλευτή Εύα Καϊλή για το πώς η ίδια ελπίζει ότι θα εξελιχθεί η ψηφιακή ατζέντα της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια.
Η Εύα Καϊλή ανήκει στην Ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D). Λίγο πριν την ομιλία της στο ψηφιακό συνέδριο του EIT, η κ. Καϊλή απάντησε στις ερωτήσεις του Digital Editor της EURACTIV, SamuelStolton.
Ας ξεκινήσουμε με ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα της επόμενης θητείας. Ποια είναι η στάση σας στο πεδίο της ηθικής στην Τεχνητή Νοημοσύνη; Θα επικροτούσατε τη ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης για να συμβάλλετε στη διατήρηση των αρχών της ΕΕ; Ποιες είναι οι προκλήσεις σε αυτό το πεδίο;
Νομίζω ότι η ηθική πλευρά της AI πρέπει να είναι πρωταρχικής μέριμνας. Ήδη στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ΑΙ στην οποία συμμετείχα ως σκιώδης εισηγήτρια εκ μέρους της ομάδας S&D, επικεντρώσαμε την προσοχή μας στη δεοντολογία της ανάπτυξης των συστημάτων AI. Σε πολλές παραγράφους υπογραμμίσαμε την προσέγγιση «δεοντολογία εκ σχεδιασμού» και το γεγονός ότι οι εταιρείες που παράγουν AI πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές όσον αφορά την ενσωμάτωση κάθε είδους bias στα συστήματα AI.
Προειδοποιήσαμε επίσης για κάθε κακόβουλη χρήση της AI από εταιρείες που ενδέχεται να χρησιμοποιούν αναγνώριση προσώπου ή τεχνολογίες AI για την ανίχνευση διάθεσης προκειμένου να χειραγωγήσουν τα συναισθήματα και τις αισθήσεις και να προσπαθήσουν να αποκομίσουν κέρδη από αυτά με την πώληση σχετικών προϊόντων.
Ένα άλλο θέμα που θα είναι πολύ σημαντικό είναι τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κανένα σύστημα AI δεν θα είναι σε θέση να αποκαλύψει ευαίσθητα ιδιωτικά δεδομένα που ενδεχομένως συλλέξει. Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή θα είναι ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα στα χρόνια που θα έρθουν, κατά τη γνώμη μου, και η AI θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη σε αυτό.
Πόσο ανησυχείτε για τη χρήση της AI σε απολυταρχικά καθεστώτα παγκοσμίως;
Πολύ. Αλλά ακόμη πιο ανησυχητικό είναι αυτό που τα καθεστώτα αυτά θα είναι σε θέση να κάνουν στους πολίτες τους, αναπτύσσοντας προηγμένα συστήματα επιτήρησης μέσω ΑΙ. Τότε θα είναι, λοιπόν, που θα δούμε ένα καθαρά Οργουελιανό σύμπαν στο οποίο το κράτος θα μπορεί να ελέγχει ακόμη και τα συναισθήματα των ανθρώπων του;
Μια άλλη ανησυχία είναι η οπλοποίηση της AI. Ας φανταστούμε πόση καταστροφή θα μπορέσει να προκαλέσει. Η πρόθεσή μου δεν είναι να θέσω τη σκηνή ενός δυσοίωνου μέλλοντος αλλά να επιβεβαιώσω ότι θα χρειαστούμε διεθνή συνεργασία και συγκεκριμένα πρότυπα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που έχουμε συμφωνίες για χημικά και βιολογικά όπλα.
Πρόσφατα υποβάλατε μια ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία τονίζετε πιθανές προκλήσεις όσον αφορά το GDPR και την παρεμπόδιση της ανάπτυξης της ΑΙ. Θα μπορούσατε να μας πείτε κάτι περαιτέρω;
Το GDPR είναι μια νομοθεσία ορόσημο που καθιέρωσε ένα πλαίσιο που διασφαλίζει ότι τα δεδομένα μας δεν υπόκεινται σε επεξεργασία χωρίς τη συγκατάθεσή μας – δίνοντάς μας πίσω την ιδιωτικότητα μας και τον έλεγχο της κατοχής προσωπικών πληροφοριών. Μολονότι ένα μεγάλο επίτευγμα, το GDPR περιλαμβάνει διατάξεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να εμποδίσουν την ανάπτυξη αλγοριθμικών συστημάτων αυτοεκμάθησης που βασίζονται σε δεδομένα (data-driven, self-learning algorithmic systems).
Για παράδειγμα, εάν εφαρμοστεί το άρθρο 22 του GDPR στα εργαλεία AI, τα αυτοματοποιημένα συστήματα λήψης αποφάσεων θα αντιμετωπίσουν ρυθμιστικά μέτρα ασφαλείας που αποσκοπούν στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ατόμων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα.
Η ανάπτυξη της ΑΙ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της μελλοντικής στρατηγικής της ΕΕ. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας χώρος για αυτό, στον οποίο μπορεί να αναπτυχθεί – και η ανάπτυξή του βασίζεται στη διαθεσιμότητα των συνόλων δεδομένων. Επομένως, είναι σημαντικό να συνδυάσουμε τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το GDPR στον χώρο της ΑΙ, χωρίς να τη ρυθμίσουμε υπερβολικά, έτσι ώστε η καινοτομία να μπορεί να αναπτύσσεται παρά να σταματάει.
Οι υπουργοί της G7 πρότειναν πρόσφατα μια σειρά προϋποθέσεων τις οποίες πρέπει να τηρήσει το νέο νόμισμα «Libra» του Facebook. Συμφωνείτε ότι υπάρχουν «σοβαροί κίνδυνοι» γύρω από το Libra; Ποιοι θα μπορούσαν να είναι αυτοί και πώς θα μπορούσαν να επιτευχθούν σε επίπεδο ΕΕ;
Το Libra είναι μόνο ένα ακόμη παράδειγμα μιας εταιρείας που προσπαθεί να αξιοποιήσει το tokenization της αξίας (tokenization of value) στο επιχειρηματικό μοντέλο της. Πολλές επιχειρήσεις το έχουν ήδη κάνει και χιλιάδες θα ακολουθήσουν σύντομα. Αυτή είναι μια φυσική εξέλιξη της οικονομίας και δεν μπορούμε να σταματήσουμε τον εκδημοκρατισμό των χρημάτων.
Εισήγαγα αυτές τις έννοιες πριν από δύο χρόνια στα ψηφίσματα DLT και Blockchain Resolution. Δυστυχώς, η ECB, η ΕΒΑ και η ESMA αγνόησαν τις συστάσεις μου, υιοθέτησαν μια μάλλον αμυντική άποψη για τα «crypto-assets» και συστηματικά προσπαθούν να κρύβουν κάτω από το χαλί ένα κύμα διαταραχής. Λοιπόν, οι κίνδυνοι υπάρχουν, αλλά η δυναμική είναι επίσης τεράστια.
Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε μια ολιστική αντίληψη για το tokenization της οικονομίας, για να εξουδετερώσουμε τον σχετικό κίνδυνο, κάνοντας τα «crypto-assets» αναπόσπαστο μέρος της βασικής ρυθμιζόμενης οικονομίας και αξιολογώντας και πάλι την ιδέα της νομισματικής πολιτικής και της κεντρικής τραπεζικής, υπολογίζοντας τη συνάφεια τους σε μια οικονομία όπου το Διαδίκτυο των πραγμάτων (IOT-Internet of Things) και η AI θα διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο.
Έχετε ασχοληθεί προηγουμένως με τα φορολογικά θέματα. Ποια είναι η γνώμη σας για τη φορολογία των ψηφιακών κολοσσών; Συμφωνείτε ότι υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης της αγοράς της ΕΕ εάν δεν βρεθεί κοινή προσέγγιση της ΕΕ για τον φόρο ψηφιακών υπηρεσιών; Ή θα προτιμούσατε μια ευρύτερη διεθνή συμφωνία;
Ο ψηφιακός φόρος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα. Η ιδέα πίσω από αυτή, όμως, θα πρέπει να είναι μάλλον θετική παρά αρνητική. Κατά την άποψή μου, ο ψηφιακός φόρος είναι ένα εργαλείο για τη μείωση της ψηφιακής ανισότητας στην οικονομία και τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μεταξύ των οικονομιών. Επίσης, είναι ένα εργαλείο για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος εντός της κοινωνίας και του τομέα των επιχειρήσεων με κρίσιμες επενδύσεις στην ψηφιακή υποδομή, την ψηφιακή καινοτομία και αυτό που αποκαλώ «ανθρώπινο ψηφιακό κεφάλαιο» μέσω της εκπαίδευσης.
Ο ψηφιακός φόρος δεν θα πρέπει να αποτελεί επιβάρυνση, αλλά παράγοντα επιτάχυνσης της ανταγωνιστικής θέσης της οικονομίας της ΕΕ, καθώς και παράγοντα επιτάχυνσης της μετάβασης στη βιομηχανία 4.0. Για το λόγο αυτό, προτείνω ένα Ταμείο ψηφιακής μετάβασης της ΕΕ, στο οποίο θα συγκεντρωθούν διαδικασίες ψηφιακού φόρου και θα διοχετευθούν στη συνέχεια σε έργα ψηφιακής μετάβασης.
Επιτρέψτε μου να προβλέψω ότι η παρούσα πρόταση δεν θα υιοθετηθεί ποτέ. Ο Ψηφιακός Φόρος είναι ένα απαραίτητο μέσο ανάπτυξης που απαιτεί να είμαστε φιλόδοξοι, γνώστες της τεχνολογίας και ανταγωνιστικοί. Ένας καλός ευρωπαϊκός ψηφιακός φόρος θα παράσχει στην ΕΕ σημαντικό ρυθμιστικό πλεονέκτημα έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών μας και δεν πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία.
Πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι η ΕΕ ετοιμάζει ένα ευρύτατο «νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες», που θα επέτρεπε στο μπλοκ να ρυθμίζει κατά παράνομου υλικού στο διαδίκτυο, δίνοντας σαφέστερους κανόνες για την ευθύνη της πλατφόρμας. Πιστεύετε ότι είναι αναγκαία μια τέτοια ρύθμιση; Ποιες θα είναι οι προκλήσεις της υιοθέτησης μιας τέτοιας πράξης;
Το πλαίσιο που διέπει το διαδικτυακό περιεχόμενο στην ΕΕ είναι ιδιαίτερα κατακερματισμένο. Είτε αν απευθύνονται σε υπηρεσίες όπως τα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης είτε σε τομείς δραστηριότητας όπως η διαδικτυακή διαφήμιση, οι νόμοι εντός της ΕΕ παραμένουν διαφορετικοί. Είναι απαραίτητο για την ΕΕ να εναρμονίσει τη διακυβέρνηση του διαδικτυακού περιεχομένου και να αντιμετωπίσει τους κινδύνους όπως η διαδικτυακή ρητορική μίσους, οι διακρίσεις ή η παραπληροφόρηση. Η αναμενόμενη πρόταση της Επιτροπής για έναν νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα πρέπει να στοχεύει στην εναρμόνιση των αποκλινόντων κανόνων για τις διαδικτυακές υπηρεσίες στην ψηφιακή ενιαία αγορά.
Επιπλέον, η πρόταση θα πρέπει να στοχεύει στην παροχή κινήτρων στις μεγάλες επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν το επιβλαβές ηλεκτρονικό περιεχόμενο πέρα από το εθελοντικό αυτορυθμιζόμενο πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν τώρα. Τέλος, η πρόταση της Επιτροπής θα πρέπει να τονίσει την ανάγκη για ισχυρότερη δημόσια εποπτεία και μηχανισμούς για την αντιμετώπιση των συστημάτων μετριασμού περιεχομένου. Ένα εναρμονισμένο πλαίσιο που θα καλύπτει τις ανάγκες του σύγχρονου και εξελισσόμενου τοπίου των διαδικτυακών υπηρεσιών θα ωφελήσει επίσης τους καινοτόμους, καθώς τα εμπόδια στην πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά θα μειωθούν.
Τα κράτη μέλη υπέβαλαν πρόσφατα τις εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνου για το μέλλον του ευρωπαϊκού δικτύου 5G. Ποια νομίζετε ότι είναι τα πιο πιεστικά ζητήματα για το μέλλον της υποδομής 5G στην Ευρώπη; Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι λύσεις;
Τα δίκτυα 5G θα αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής οικονομίας και της κοινωνίας στο μέλλον. Το 2025, τα έσοδα από την παγκόσμια αγορά 5G αναμένεται να ανέλθουν σε 225 δισ. Ευρώ. Τα δίκτυα 5G θα συνδέουν άψογα δισεκατομμύρια συσκευές και θα επιτρέπουν τη μετάδοση μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων ανάμεσα και μεταξύ των συνδεδεμένων συσκευών. Τα πιο πιεστικά ζητήματα στην ανάπτυξη δικτύων 5G σε κλίμακα εντός της ΕΕ αφορούν τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας των εν λόγω δικτύων από πιθανές βλάβες.
Τα δίκτυα 5G όχι μόνο επιτρέπουν σταθερότερη και ταχύτερη σύνδεση για τις συσκευές μας, αλλά συνδέουν επίσης την κρίσιμη υποδομή με την κεντρική διοίκηση. Η σύνδεση κρίσιμων υπηρεσιών σε βασικούς τομείς όπως η υγεία, η χρηματοδότηση, η μεταφορά και η διαχείριση των πόρων μέσω δικτύων 5G θα αυξήσουν επίσης την ευπάθεια αυτών των βασικών λειτουργιών σε πιθανές απειλές και επιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Είναι επιτακτική ανάγκη η ΕΕ να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην ολοκλήρωση μιας συντονισμένης ευρωπαϊκής αξιολόγησης των κινδύνων για δίκτυα 5G.
Μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA), η ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρώσει το πεδίο απειλής και τους κινδύνους σε ολόκληρη την Ένωση που συνδέονται με την υποδομή, με επέκταση σε ολόκληρο το ψηφιακό οικοσύστημα. Επιπλέον, η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ENISA και τα κράτη μέλη, θα πρέπει να αναπτύξει ελάχιστες κοινές απαιτήσεις για την εξασφάλιση υψηλότερης ασφάλειας του δικτύου.
Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στην επόμενη θητεία με τη Μονάδα Διερεύνησης Επιστημονικών Προοπτικών (STOA) του Κοινοβουλίου, της οποίας προεδρεύετε;
Ως πρόεδρος, αυτό που μπορώ να προβλέψω είναι ότι η STOA θα επικεντρωθεί πολύ στις πράσινες τεχνολογίες και πώς μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για τον έλεγχο των περιβαλλοντικών ζημιών. Τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών έδειξαν ότι οι πολίτες θέτουν την προστασία του περιβάλλοντος ως υψηλή προτεραιότητα και, ως εκ τούτου, πρέπει να ακούσουμε το μήνυμά τους και να κατανοήσουμε τις ανησυχίες τους.
Θα επικεντρωθούμε επίσης σε θέματα όπως η ανάπτυξη του AI, ο τρόπος χρήσης της τεχνολογίας για ανθρωπιστική βοήθεια και βοήθεια, η βιοηθική και η γονιδιακή επεξεργασία και όλες οι τεχνολογίες που θα επηρεάσουν το μέλλον μας. Θα εργαστούμε επίσης εναντίον των ψευδών ειδήσεων μέσω μιας δημιουργίας της STOA: του European Science Media Hub (ESMH). Καθώς οι ψηφιακές τεχνολογίες προχωρούν, η STOA μέσω του ESMH ασχολείται με διάφορα θέματα από την καταπολέμηση ψευδών ειδήσεων στη Virality και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει την πολιτική.
[Η συνέντευξη στον Samuel Stolton, με επιμέλεια Zoran Radosavljevic, δημοσιεύτηκε αρχικά στην EurActiv.com και στην EurActiv.gr, μεταφρασμένο από Σοφία Ελανίδου ]
