Συνεχή είναι τον τελευταίο 1,5 χρόνο τα δημοσιεύματα για την ταλαιπωρία που υφίστανται τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) που θέλουν να επισκεφθούν τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, το προαιώνιο σύμβολο του δυτικού πολιτισμού και απαράμιλλο μνημείο της αρχιτεκτονικής, αυτό που όλοι οι επισκέπτες αντιλαμβάνονται ως «λίκνο της δημοκρατίας».
Μιας δημοκρατίας όμως, που όπως ακριβώς η αρχαία Αθήνα, λειτουργεί ακόμη με αποκλεισμούς, καθώς οι συνεχείς βλάβες από τη μία και η χαρακτηριστική της νοοτροπίας του δημοσίου «προσωρινότητα – που – γίνεται – μονιμότητα» των όποιων λύσεων, αποκλείει λόγω αδυναμίας πρόσβασης τα ΆμΕΑ.
Τελευταίο συμβάν το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, οπότε ο ανελκυστήρας στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης σταμάτησε και πάλι να λειτουργεί, όπως γνωστοποίησε με ανακοίνωσή του το Υπ. Πολιτισμού, προσθέτοντας ότι η «Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών έχει ήδη επιληφθεί του θέματος». «Μόλις υπάρξει σαφής εικόνα του μεγέθους του προβλήματος και εκτίμηση της σοβαρότητας της βλάβης θα υπάρξει νεότερη ενημέρωση», καταλήγει η ανακοίνωση. Αλλά το πρόβλημα είναι μονιμότερο από μια απλή βλάβη…
Πως φθάσαμε ως εδώ;
Όπως ανέφερε σε επίσημη ανακοίνωσή του το Υπουργείο Πολιτισμού το 2018, όταν δημιουργήθηκε και πάλι τότε πρόβλημα, τον Αύγουστο του 2004, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Ακρόπολη απέκτησε αναβατόριο προς χρήση από τους ανάπηρους επισκέπτες της, στο πλαίσιο της επιβεβλημένης πολιτικής καθολικής προσβασιμότητας και ίσης μεταχείρισης όλων των πολιτών.
Ωστόσο η επιλογή του συγκεκριμένου αναβατορίου και ο σχεδιασμός που έγινε τότε, παρότι έδωσαν μια άμεση λύση σε ένα πρόβλημα δεκαετιών, άφησαν ανεπίλυτα αρκετά ζητήματα.
Το αναβατόριο που επελέγη είναι εργοταξιακό, δεν χωράει φορείο και δεν φτάνει μέχρι τον περίπατο, όπου βρίσκεται ο ανάπηρος επισκέπτης, καθιστώντας αναγκαία τη λειτουργία μιας επιπλέον ειδικής πλατφόρμας. Σήμερα το αναβατόριο παρουσιάζει περαιτέρω προβλήματα, λόγω παλαιότητας και μη επαρκούς συντήρησης, με αποτέλεσμα η λειτουργία του να διακόπτεται συχνά.
Σημειώνουμε ότι το αναβατόριο που υπάρχει είναι ένας ανελκυστήρας επί ιστού. Πρόκειται δηλαδή για μια κατασκευή όπως αυτή που θα χρησιμοποιούσαν αιώνες πριν για τον ίδιο σκοπό – με την ευκολία κινητήρων και πιο ανθεκτικά υλικά, προφανώς. ¨αλλωστε κάπως έτσι ανέβαιναν στον βράχο και τα υλικά κατασκευής του μνημείου – με ιστούς και σχοινιά. Στο αναβατόριο φυσικά δεν υπάρχει φρεάτιο και ο θάλαμος «κρέμεται στο αέρα, πάνω σε ράγες από τη μία του πλευρά. Η όλη κατασκευή είναι αγκυρωμένη στο τείχος (σε νέο τμήμα της δεκαετίας του ΄30) της βόρειας κλιτύος της Ακρόπολης.
Πέρα από ΑμΕΑ, το αναβατόριο χρησιμοποιείται επίσης από ηλικιωμένους και τραυματίες, ενώ βάση του κανονισμού και από γονέα που συνοδεύει δύο και πλέον βρέφη.
Η πρόσβαση από τους πρόποδες στον ανελκυστήρα για τα ΑμΕΑ γίνεται με ειδική κατασκευή σε σκάλες – σαν αυτές που βλέπουμε προσαρμοσμένες σε σκάλες στα σοβαρά εξοπλισμένα δημόσια κτίρια.
Όμως ο τρόπος κατασκευής δημιουργεί συνεχώς προβλήματα. Το αναβατόρια είναι εκτεθειμένο στον καιρό. Όπως αναφέρει και η επίσημη ιστοσελίδα του ΥΠΠΟ: «Η υπηρεσία δεν είναι διαθέσιμη κατά τη διάρκεια έντονων καιρικών φαινομένων ή ισχυρών ανέμων».
Δηλαδή, με απλά λόγια είναι ένα αναβατόριο που το παίρνει ο αέρας!
Πρόσφατα, πλέον των άλλων προβλημάτων αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας από πτώσεις λίθων, αλλά και από την κακή κατάσταση των τειχών στο σημείο το οποίο εδραζόταν. Για την προστασία του κοινού τον Νοέμβριο του 2018 αποφασίστηκε η προσωρινή παύση λειτουργίας του αναβατορίου. Για την αποκατάσταση του προβλήματος το αναβατόριο έκλεισε για περίπου ένα εξάμηνο, οπότε έγιναν εκτεταμένες εργασίες στερεώσεων, μετά από τη σύνταξη ειδικών μελετών, οι οποίες εκτελέστηκαν από την Υ.Σ.Μ.Α. ( Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) και ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του 2019.
Ακολούθως, επισκευάστηκαν και οι φθορές που είχαν προκληθεί από την πτώση κεραυνού λίγο μετά την αποκατάσταση του προβλήματος των πρανών!
Αλλά όλα αυτά δεν σταματούν το πρόβλημα, διότι η λύση είναι προσωρινή – και παρουσιάζονται συχνά νέες διακοπές.
Η ταλαιπωρία δεν αφορά μόνο τους τουρίστες που επισκέπτονται το μνημείο αλλά και μαθητές από σχολεία που αν είναι ΑμΕΑ πολλές φορές αδυνατούν να ανέβουν στο μνημείο και τα καταφέρνουν μόνο από τον αλτρουισμό των συνοδών τους και την ευαισθησία εθελοντών που τους κουβαλούν στα χέρια για να ανέβουν στον ιστορικό βράχο.
Το πρόβλημα έχει σχέση και με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας και το κοινοτικό δίκαιο. Αλλά ένα επίσης κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει είναι: όταν το Ελληνικό Κράτος δεν μπορεί να διασφαλίσει την προσβασιμότητα σε όλους στο πιο γνωστό μνημείο παγκοσμίως, στο μέρος με τους περισσότερους επισκέπτες στη χώρα, πως είναι δυνατόν να ζητά (με επιτροπές Προσβασιμότητας και νομικές υποχρεώσεις) από τον υπόλοιπο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα να μεριμνήσει για να έχουν πρόσβαση τα ΑμΕΑ στις εγκατάστασεις τους; Τί παράδειγμα δίνει; Πόσο τηρεί το ίδιο τη νομοθεσία;
Τι μπορεί να γίνει;
«Ο σχεδιασμός προβλέπει την αντικατάσταση του παρόντος αναβατορίου με ανελκυστήρα πλαγιάς που θα πληροί όλες τις προδιαγραφές προσβασιμότητας και θα καλύπτει όλες τις μορφές αναπηρίας, επιλύοντας επίσης και το πρόβλημα της ειδικής πλατφόρμας. Έχουμε ήδη απευθυνθεί σε ειδικούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό προκειμένου να συλλέξουμε προτάσεις και προσφορές», ανέφερε το 2018 το Υπουργείο Πολιτισμού σε επίσημη ανακοίνωση.
Αλλά μέχρι τώρα ουδέν είδαμε…
Μα είναι πραγματικά τόσο δύσκολο να υπάρξει μια μόνιμη λύση, που να ταιριάζει στο χώρο και να έχει όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές;
Η απάντηση δεν είναι μονοδιάστατη.
Αφενός, οι τεχνικές λύσεις υπάρχουν. Και ό,τι δεν υπάρχει μπορεί να εφευρεθεί.
Αλλά το μοναδικό παγκόσμιο μνημείο της Ακρόπολης έχει ορισμένες αδυναμίες που δεν επιτρέπουν τα πάντα: η φυσιολογία των πρανών και του εδάφους κάτω από την ακρόπολη, ο ίδιος ο βράχος που ως οχυρή τοποθεσία δεν αφήνει πολλά περιθώρια, το πέρασμα του χρόνου που δημιουργεί προβλήματα αντοχής στα περιμετρικά τείχη, είναι μεταξύ αυτών των περιορισμών.
Αλλά και ο χαρακτήρας του μνημείου που δεν επιτρέπει (ούτε τεχνικά ούτε επιστημονικά ούτε νομικά) σύνθετες και φαραωνικές σύγχρονες κατασκευές, αν θέλουμε να προστατέψουμε τον χαρακτήρα του…
Η μόνη λύση, την οποία όμως περιορίζουν συνδικαλιστικά και συντεχνιακά συμφέροντα, μαζί με την πολιτική αναβλητικότητα, είναι η δημιουργία μιας πολυεπιστημονικής ομάδας που θα μελετήσει και θα υλοποιήσει μια άρτια και σύγχρονη λύση, επιλύοντας σύνθετα τεχνικά προβλήματα, με σεβασμό στο ίδιο το μνημείο.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα συμβεί: στο διάβα του χρόνου λαμπροί επαγγελματίες και ερευνητές επιστήμονες σχεδόν από κάθε επιστημονικό τομέα έχουν εργαστεί για τη συντήρηση και ανάδειξη του μνημείου της Ακρόπολης. Είναι άλλωστε τίτλος τιμής για οποιονδήποτε επιστήμονα να έχει δουλέψει στην Ακρόπολη των Αθηνών.
Οφείλει λοιπόν το Υπουργείο Πολιτισμού να αναλάβει πρωτοβουλία για να δώσει προσβασιμότητα στο μνημείο της Ακρόπολης, συγκροτώντας μια τέτοια επιστημονική ομάδα υψηλού προφίλ και ικανοτήτων, που θα μελετήσει, αρχικά, και θα προχωρήσει ακολούθως την κατασκευή και εγκατάσταση ενός σύγχρονου ανελκυστήρα (μάλλον καλύτερα από αναβατόριο).
Στην εποχή μας που πλέον δημιουργούνται ανελκυστήρες οριζόντιας και κάθετης κίνησης χωρίς καλώδια, ακόμη και χωρίς υδραυλικούς στύλους, μιμούμενοι ταινίες επιστημονικής φαντασίας, δεν είναι μόνο ντροπή να μην μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα: είναι και μια χαμένη ευκαιρία καινοτομίας, επιστημονικής δημιουργίας και τεχνικού επιτεύγματος που μπορεί να διαφημίσει τη χώρα.
Η νέα Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, με την εμπειρία και το βαρύ βιογραφικό μέσα στον χώρο του ΥΠΠΟ, έχει δείξει ότι μπορεί να συνδυάσει αυτά που άλλοι βλέπουν ως ασύμβατα. Πεδίον δόξης λαμπρόν, λοιπόν…
UPDATE:
και όντως…
Δρομολογείται η κατασκευή νέου τύπου αναβατορίου στην Ακρόπολη – δικαίωση economix.gr
