Πηγή Εικόνας: Google MapsΟ νέος Γενικός Γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος και καθηγητής του ΕΜΠ Θύμιος Μπακογιάννης, σε ανοιχτή εκδήλωση στο Μάτι για την επέτειο της τραγωδίας, ανέλυσε από πλευράς του ΥΠΕΝ το πως θα προχωρήσει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο που ήδη ανέθεσε, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ο Πρωθυπουργός και το Υπουργικό Συμβούλιο, στο ΤΕΕ να εκπονήσει για την περιοχή της καταστροφής.
«Είναι πολύ σημαντικό που έχουμε στην εργαλειοθήκη της νομοθεσίας μας, ένα τέτοιο ευέλικτο εργαλείο σχεδιασμού όπως είναι το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, το οποίο μας επιτρέπει να παρέμβουμε για την αντιμετώπιση της χρόνιας παθογένειας της οικιστικής ανάπτυξης, που βλέπουμε τόσο στη Νέα Μάκρη και στη Ραφήνα καθώς και σε άλλες ανάλογες παραθαλάσσιες οικιστικές ενότητες σε όλη την Ελλάδα», σημείωσε ο κ. Μπακογιάννης.
Για να μπορέσει όμως να ενεργοποιηθεί αυτό το εργαλείο απαιτείται βάση της νομοθεσίας προέγκριση χωροθέτησης σύμφωνα με τον Ν.4447/16 (ο χωροταξικός νόμος του κ. Σταθάκη) που χορηγείται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων. Η απόφαση αυτή αναρτήθηκε στη Διαύγεια 18 Ιουνίου 2019.
Χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος, σημειώνουν στο economix.gr, πηγές του τεχνικού κόσμου, προκειμένου να οριστικοποιήσει το ΥΠΕΝ ένα γενικό κείμνεο κατευθύνσεων. Αυτό άλλωστε είναι η προέγκριση. Και το στάδιο αυτό της διαδικασίας δεν υπήρχε όταν καθιερώθηκαν τα ΕΧΣ ως πολεοδομικό εργαλείο, το 2014, αλλά προστέθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση που αρχικά ήταν πλήρως αντίθετη στην έννοια ενός ειδικού χωρικού σχεδίου καθ’ υπέρβαση του γενικού σχεδιασμού. Αλλά ευτυχώς, τονίζουν, προσαρμόστηκε στην πραγματικότητα.
Τα επόμενα βήματα θα ήταν, βάση της νομοθεσίας ο διαγωνισμός για τη μελέτη του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου – η Ανάθεση – η Εκπόνηση της μελέτης – οι Εγκρίσεις και η θεσμοθέτηση του ΠΔ, ώστε να μπορεί να ξεκινήσει η υλοποίηση του σχεδίου εφαρμογής μια διαδικασία αρκετά χρονοβόρα που η προηγουμένη εμπειρία έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπεράσει, στην πιο αισιόδοξη ανάλυση, τα 3 χρόνια – ενώ θα μπορούσε να φτάσει και τα 5 έως 8.
Ωστόσο, η παρούσα κυβέρνηση αποφάσισε έναν άλλο δρόμο. Έτσι, κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε ειδική αναφορά στην τραγωδία στο Μάτι και στα προβλήματα που πρέπει να λυθούν άμεσα.
Πέρα από όσα σημαντικά ανακοινώθηκαν για να προχωρήσουν εκκρεμότητες που ήδη χρονίζουν για την αποκατάσταση των πληγέντων ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε μια πρωτοβουλία για να επισπευστεί ο χρόνος που απαιτείται για τη διαδικασία του ΕΧΣ.
Πρόκειται για μια προγραμματική συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας για να εκπονηθεί πρότυπο σχέδιο – με τη μορφή του ΕΧΣ για την περιοχή που επλήγη από τις φονικές πυρκαγιές. Και έθεσε ως χρονικό όριο αυτής της διαδικασίας τον ένα χρόνο, ώστε να ξεπεραστούν οι κανονικοί χρόνοι της διοίκησης.
Η ειδική αυτή διαδικασία διασφαλίζει την ταχύτητα ενώ η εμπλοκή του ΤΕΕ την επιστημονικά ορθή προσέγγιση. Προφανώς σε στενή συνεργασία με τις υπηρεσίες του ΥΠΕΝ και κάθε συναρμόδιο φορέα.
«Στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι να τρέξουμε ΟΛΕΣ τις διαδικασίες και να ολοκληρώσουμε τη μελέτη και τις απαραίτητες εγκρίσεις σε άμεσο χρόνο που θα επιτρέψει να ληφθούν θεσμικά μέτρα σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα» σημείωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ.
Γιατί θα γίνει ΕΧΣ;
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα, χρειάζεται ορθή οργάνωση – και μετά την καταστροφή, αναδιαργάνωση – του δομημένου περιβάλλοντος και ιδίως σε τέτοιες περιοχές όπως η Ραφήνα και η Ν. Μάκρη όπου υπήρχε για χρόνια έλλειψη ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΗΣΗΣ, με τρόπο ώστε:
- να δημιουργούνται οι κατάλληλοι χώροι συγκέντρωσης και διαδρομές διαφυγής για περιπτώσεις φυσικών καταστροφών,
- να εντάσσεται η οικιστική ανάπτυξη στη φυσιογνωμία της περιοχής και να εναρμονίζεται με το ανάγλυφο χωρίς να επιτρέπονται χρήσεις που έρχονται σε σύγκρουση με το χαρακτήρα της περιοχής ή να επιτρέπεται η δόμηση σε δασικές εκτάσεις ή άλλες προστατευόμενες ζώνες,
- να σέβεται τις ζώνες προστασίας ρεμάτων με τις κατάλληλες διευθετήσεις,
- να επιτρέψουν αφενός την ανάδειξη των θετικών σημείων της περιοχής (υδάτινο στοιχείο – παράκτιο μέτωπο, βλάστηση) και την άρση των σημερινών ζητημάτων που υποβαθμίζουν την ευρύτερη περιοχή.
Στην παραπάνω κατεύθυνση – για τις περιοχές που επλήγησαν – έχει αποφασιστεί η ανάπτυξη ενός ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ – το οποίο θα προσδιορίζει μεταξύ άλλων περιοχές προς πολεοδόμηση – περιοχές εκτός πολεοδόμησης- περιοχές για προστασία κ.α..
Στόχος του ΕΧΣ είναι, μεταξύ άλλων, να αρθούν βασικά προβλήματα που ΠΡΟΥΠΗΡΧΑΝ στην περιοχή και τα οποία ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ στην εξέλιξη του καταστροφικού φαινομένου, ήτοι:
- κρίσιμες ελλείψεις προσπελασιμότητας και ελλιπείς προσβάσεις/ διέξοδοι προς την παραλία, λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων (περιφράξεις, κτίρια, άλλες κατασκευές), αλλά λόγω της γεωμορφολογίας,
- ανεπαρκές κυκλοφοριακό δίκτυο και ανορθολογική οργάνωση οδικού χώρου,
- έλλειψη ΚΧ,
- εκτός σχεδίου ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ δόμηση και άναρχο πολεοδομικό χαρ/ρα,
- αυθαίρετη κατάληψη και δόμηση σε ρέμματα και αιγιαλό,
- μικρό μέγεθος γεωτεμαχίων και κατακερματισμένη ιδιωτική ιδιοκτησία
- μεγάλης κλίμακας εκτάσεις ενιαίου ιδιοκτησιακού καθεστώτος φορέων του Δημοσίου και ευρύτερου,
- ιδιότυπο πολεοδομικό καθεστώς με αποσπασματικές εντάξεις στο σχέδιο και επιμέρους ρυθμίσεις, διαδοχικούς σχεδιασμούς που δεν έχουν θεσμοθετηθεί και πρακτικές χωρικής ανάπτυξης δεκαετιών που σχετίζονται με σειρά οικιστικές και πολεοδομικές στρεβλώσεις,
- αναπτυξιακές πιέσεις μεταξύ ορεινού όγκου Πεντέλης και θάλασσας για κατοικία και αναψυχή.
Τί αναφέρει ειδικά για ΕΧΣ η ΠΝΠ της Κυβέρνησης
Στο τρίτο άρθρο της ΠΝΠ με τίτλο «Κατάρτιση ειδικού χωρικού σχεδίου» αναφέρεται αναλυτικά:
Ενόψει άμεσου κινδύνου για την ασφάλεια των πολιτών ή για το περιβάλλον, όπως προκύπτει από εισήγηση φορέα ή υπηρεσίας, ανατίθεται στο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου «Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος» η σύνταξη ειδικού χωρικού σχεδίου για τις περιοχές της Ανατολικής Αττικής που επλήγησαν από τις πυρκαγιές της 23ης Ιουλίου 2018. Για την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, κατά παρέκκλιση από οποιαδήποτε άλλη διάταξη που αφορά διαδικασία κατάρτισης και αρμοδιότητα, εξουσιοδοτείται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας να υπογράψει σχετική σύμβαση με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος με καταληκτική ημερομηνία παράδοσης του σχεδίου την 23η Ιουλίου 2020. Για την υλοποίηση του έργου της παρούσας παραγράφου το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος μπορεί να προβαίνει σε αναθέσεις κατά παρέκκλιση από οποιαδήποτε άλλη διάταξη που αφορά διαδικασία κατάρτισης συμβάσεων έργου, υπηρεσίας και προμήθειας.
Οι ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου
Σύμφωνα με το αρμόδιο για τη χωροταξία και σχεδιασμό Υπουργείο (ΥΠΕΝ) οι βασικές κατευθύνσεις που θα πάρει το ΤΕΕ και θα πρέπει να υλοποιηθούν μέσα από συγκεκριμένα εργαλεία στη μελέτη πολεοδομικής αι χωρικής οργάνωσης (ΕΧΣ) θα αφορούν:
- τα διάφορα επίπεδα αναφοράς του ΕΧΣ (ευρύτερη περιοχή, ζώνη άμεσης επιρροής, περιοχή παρέμβασης – σημειώνω ότι η έκταση αφορά σε περιοχή 7900 στρεμμάτων και περικλείεται ανατολικά από την ακτογραμμή, νότια από τις οδούς Παύλου Μελά- Δημοκρατίας- Φλέμινγκ- Κωστή Παλαμά), δυτικά από τη Λ. Μαραθώνος και το ανατολικό όριο του Π.Δ. προστασίας του Πεντελικού Όρους και βόρεια από τις οδούς Μιλτιάδου- Μαραθώνος- Αεροπορίας- Ευκαλύπτων- Καποδιστρίου- Ποσειδώνος- Αεροπορίας – ΔΛΔ περιλαμβάνει την περιοχή που συγκέντρωσε αναλογικά τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπους, κτίρια και τεχνικές υποδομές κατά την πυρκαγιά του Ιουλίου 2018.
- τις προϋποθέσεις συμβατότητας με τον υπερκείμενο στρατηγικό σχεδιασμό (π.χ. ΡΣΑ, ΓΠΣ εν ισχύ κ προτάσεις αναθεώρησης, ΖΟΕ – Παραθεριστική κατοικία, κ.α).
- Σχετικά με το φυσικό περιβάλλον θα περιλαμβάνει:
- Προώθηση αντιπυρικής – αντιπλημμυρικής προστασίας για ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ,
- Αντιμετώπιση δευτερογενών επιπτώσεων των κατολισθήσεων και προστασία από διάβρωση στο παράκτιο μέτωπο,
- Αποκατάσταση του ιδιαίτερου χαρακτήρα της περιοχής που ήταν δενδρώδης – θαμνώδης βλάστηση
- Σχετικά με τις χρήσεις γης – σύνδεση οικιστικών περιοχών και ελεύθερων χώρων:
- Ρύθμιση χρήσεων σύμφωνα με το χαρακτήρα της περιοχής ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΜΟΥ- ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ- ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ- ΑΝΑΨΥΧΗΣ και την εξασφάλιση αναγκαίας κοινωνικής υποδομής,
- Έμφαση στο ρέμα Παππά ως σημαντικό φυσικό περιβαλλοντικό στοιχείο κ στοιχείο σύνδεσης στο ΜΑΤΙ και στο ΚΟΚΚΙΝΟ ΛΙΜΑΝΑΚΙ.
- Σχετικά με το οδικό δίκτυο και την κυκλοφορία με έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα:
- Ιεράρχηση του Οδικού Δικτύου και ορθολογική αναδιάρθρωσή του,
- Προγραμματισμός αναγκαίας κυκλοφοριακής υποδομής και ρύθμιση της κυκλοφορίας οχημάτων,
- Δημιουργία δικτύου κίνησης πεζών και ποδηλάτων μέσω της σύνδεσης περιοχών κατοικίας με πόλους έλξης, ελεύθερους χώρους πρασίνου, Πεντέλη, Θαλάσσιο μέτωπο κλπ.
- Σχετικά με το θαλάσσιο μέτωπο
- Διεύρυνση και ενίσχυση του ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥ – ΔΗΜΟΣΙΟΥ χαρακτήρα παραλιακής ζώνης,
- Αποσυμφόρηση από εκτεταμένες – εντατικές ή και αποκλειστικές δραστηριότητες και εκμεταλλεύσεις και απομάκρυνση ασυμβίβαστων χρήσεων και δραστηριοτήτων,
- Αύξηση προσπελασιμότητας με διευκόλυνση πρόσβασης πεζών ποδηλάτων σε όλο το μήκος της Παρ. Ζώνης με κάθετους πεζόδρομους ικανού πλάτους σύνδεσης του οδικού με το παράκτιο
- Ενιαίο παραλιακό περίπατο Ραφήνα- Ζούμπερι
