Πηγή Εικόνας: Pixabay - PexelsΤο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε εντολή στην Κομισιόν να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας (ΣΧΕ). Επίσης, εξέδωσε τις αντίστοιχες διαπραγματευτικές οδηγίες.
Όπως ανακοίνωσε το Συμβούλιο, στόχος των διαπραγματεύσεων είναι ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων της ΣΧΕ, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη και το κλίμα, καθώς και τα σύγχρονα πρότυπα προστασίας των επενδύσεων και επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτών και κράτους. Στόχος της εκσυγχρονισμένης ΣΧΕ θα πρέπει να είναι η διευκόλυνση των επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας, η παροχή ασφάλειας δικαίους και η διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των επενδύσεων.
Μεταξύ των κύριων στοιχείων των διαπραγματευτικών οδηγιών της ΕΕ είναι η προσπάθεια να διασφαλιστεί ότι η αλλαγή του κλίματος και οι στόχοι για καθαρή ενέργεια θα αντικατοπτρίζονται στην εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ. Περιλαμβάνεται η διευκρίνιση ότι η ΕΕ μπορεί να απαιτήσει από τους συμμετέχοντες στην αγορά που προέρχονται από τρίτες χώρες να συμμορφώνονται με την εφαρμοστέα νομοθεσία της ΕΕ και των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας που αφορά την πολιτική για το περιβάλλον και την ασφάλεια.
Η ΕΕ θα επιδιώξει να ευθυγραμμίσει τις διατάξεις για την προστασία των επενδύσεων με τα σύγχρονα πρότυπα των συμφωνιών που έχουν συναφθεί πρόσφατα από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Θα επιδιώξει επίσης να διασφαλίσει ότι η εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ εξακολουθεί να επιδιώκει υψηλό επίπεδο προστασίας των επενδύσεων. Η εκσυγχρονισμένη ΣΧΕ θα πρέπει να επιβεβαιώνει ρητά το λεγόμενο «δικαίωμα ρύθμισης», δηλαδή το δικαίωμα των συμβαλλόμενων μερών να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία της υγείας, της ασφάλειας, του περιβάλλοντος και άλλων στόχων δημόσιας πολιτικής. Η ΕΕ έχει επίσης ως στόχο να διευκρινίσει ότι οι διατάξεις για την προστασία των επενδύσεων δεν μπορούν να ερμηνευθούν ως δέσμευση των συμβαλλόμενων μερών να μην αλλάξουν τη νομοθεσία τους. Οι διατάξεις επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτών και κράτους θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τις συμφωνίες προστασίας των επενδύσεων και τη θέση που λαμβάνει η ΕΕ στο πλαίσιο των εν εξελίξει πολυμερών μεταρρυθμίσεων.
Διαδικασία
Στις 14 Μαΐου 2019 η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου με την οποία εγκρίνεται η έναρξη διαπραγματεύσεων για τον εκσυγχρονισμό της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας. Δεδομένου ότι το ζήτημα αυτό άπτεται των αρμοδιοτήτων τόσο της ΕΕ όσο και των κρατών μελών, απαιτούντο δύο χωριστές αποφάσεις. Κατά τη συνεδρίασή του στις 15 Ιουλίου 2019, το Συμβούλιο εξέδωσε συνεπώς απόφαση με την οποία εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ. Ταυτόχρονα, οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών που είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας, συνελθόντες στα πλαίσια του Συμβουλίου, εξέδωσαν απόφαση για τα στοιχεία που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών.
Ιστορικό
Η Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας είναι μια πολυμερής συμφωνία που παρέχει ένα πλαίσιο για το εμπόριο και τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας. Υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 1994 και τέθηκε σε ισχύ τον Απρίλιο του 1998. Επί του παρόντος υπάρχουν 53 υπογράφοντα και συμβαλλόμενα μέρη της ΣΧΕ, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ, της ΕΕ και της Ευρατόμ.
Οι σημαντικότερες διατάξεις της ΣΧΕ αφορούν την προστασία των επενδύσεων, την εμπορία ενεργειακών υλών και προϊόντων, τη διαμετακόμιση και την επίλυση διαφορών. Οι περισσότερες από τις διατάξεις της δεν έχουν αναθεωρηθεί από τη δεκαετία του 1990. Αυτό δημιούργησε προβλήματα, ιδίως στον τομέα της προστασίας των επενδύσεων, τα οποία δεν ανταποκρίνονται πλέον στα σύγχρονα πρότυπα.
Ο κατάλογος των θεμάτων προς εκσυγχρονισμό που θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης εγκρίθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2018 από την υπουργική διάσκεψη του Χάρτη Ενέργειας. Καλύπτει διατάξεις για την προστασία των επενδύσεων, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εταιρική κοινωνική ευθύνη, τον περιφερειακό οργανισμό οικονομικής ολοκλήρωσης («ΟΠΟΟ»), τις προκαταρκτικές επενδύσεις και τη διαμετακόμιση, καθώς και ορισμένους ορισμούς και τη διαγραφή παρωχημένων διατάξεων.
